Vrijwilligerscontracten en uitkeringen

Veel mensen doen vrijwilligerswerk om een bijdrage te leveren aan de samenleving, om in contact te komen met anderen en/ of om werkervaring op te doen wanneer men zonder baan zit. Er bestaat wel eens onzekerheid of het doen van vrijwilligerswerk effect heeft op het ontvangen van een uitkering. Hierdoor kan weerstand optreden tegen het doen van vrijwilligerswerk, omdat men bang is de uitkering kwijt te raken. In dit artikel wordt uitgelegd welk effect het doen van vrijwilligerswerk heeft op de verschillende uitkeringen die iemand kan ontvangen en aan welke voorwaarden moet worden voldaan om de volledige uitkering te behouden.

In dit artikel worden uitkeringen van de volgende wetten behandeld:

• Werkloosheidswet (WW)

• Ziektewet

• Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) - opvolger van de WAO

• Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) - alleen voor mensen die vóór 1 januari 2004 ziek zijn geworden

• Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) - sinds 1 januari 2006 onderdeel van de WIA

• Wet Werk en Arbeidsondersteuning Jonggehandicapten (Wajong)

• Wet Werk en Bijstand (Bijstandsuitkering)

Vrijwilligerswerk bij een WW-uitkering
Het is toegestaan om vrijwilligerswerk te doen als je een WW-uitkering ontvangt. Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) heeft bepaald dat hiervoor wel toestemming moet worden gevraagd bij het UWV. Het doen van vrijwilligerswerk mag namelijk de kans op betaald werk niet verkleinen. Daarnaast beoordeelt het UWV of het vrijwilligerswerk dat iemand wilt doen, ook daadwerkelijk vrijwilligerswerk is. Zorg ervoor dat je minimaal een maand voordat je begint met vrijwilligerswerk toestemming vraagt bij het UWV. Het UWV heeft namelijk een maand nodig om een beslissing te nemen. Belangrijk om te benadrukken is dat de vrijwilliger dit zelf moet doen. 

Wanneer je het UWV niet op de hoogte brengt van het vrijwilligerswerk, dan kan dit gevolgen hebben voor de uitkering die je ontvangt. Je kunt dan tijdelijk minder of geen uitkeringen ontvangen en/of een boete krijgen. Als je bewust informatie achterhoudt met betrekking tot vrijwilligerswerk, dan kan het UWV zelfs besluiten aangifte te doen bij het Openbaar Ministerie.

Wanneer je een WW-uitkering ontvangt, heb je een sollicitatieplicht. Dit houdt in dat je altijd moet blijven zoeken naar een betaalde baan, ook als je vrijwilligerswerk gaat doen. Als je betaald werk krijgt aangeboden, dan moet je dit accepteren. Ook als dit betekent dat je daardoor met vrijwilligerswerk moet stoppen. Wanneer je een betaalde baan weigert omdat je vrijwilligerswerk doet, dan heeft dit ook gevolgen voor de uitkering. Je kunt hierdoor tijdelijk minder of geen uitkering ontvangen en wanneer je teveel uitkering hebt ontvangen, dien je het bedrag terug te betalen.

Het kan voorkomen dat je een vergoeding ontvangt voor vrijwilligerswerk. Wanneer je aan de volgende voorwaarden - die wettelijk bepaald zijn - voldoet, heeft het doen van vrijwilligerswerk geen invloed op de uitkering die je ontvangt:

• Je ontvangt een maximale vergoeding van €180 per maand voor vrijwilligerswerk

• Je ontvangt een maximale vergoeding van €1.800 per kalenderjaar voor vrijwilligerswerk

Als je een hogere vergoeding ontvangt, dan ziet het UWV dit als betaald werk in plaats van vrijwilligerswerk. De uitkering wordt dan verlaagd met een denkbeeldig inkomen dat wordt bepaald op basis van het WW-dagloon en het aantal uur dat per maand wordt besteed aan vrijwilligerswerk. Als je een vergoeding voor reiskosten ontvangt, dan tellen deze niet mee als inkomsten. Wel moet je kunnen aantonen dat je deze kosten hebt gemaakt als het UWV hiernaar vraagt. Het UWV biedt keuzehulp aan om te kijken of het doen van vrijwilligerswerk invloed heeft op je uitkering. Via deze link kun je de keuzehulp invullen!

Wanneer je al vrijwilligerswerk deed voordat je werkloos werd, dan kan je het vrijwilligerswerk gewoon blijven voortzetten. Als je er iets verandert in deze situatie, bijvoorbeeld meer uur vrijwilligerswerk of een hogere vergoeding, dan dien je dit door te geven aan het UWV.

Vrijwilligerswerk bij een Ziektewet-, WIA-, WAO-, of Wajong-uitkering
Als je vrijwilligerswerk wilt doen en een Ziektewet-, WIA-, WAO-, of Wajong-uitkering ontvangt, hoef je geen toestemming te vragen bij het UWV. Wel wordt aangeraden om dit door te geven aan het UWV. Het kan namelijk iets zeggen over de mogelijkheden voor het doen van werk. Dat kan vervolgens weer een positief effect hebben op jouw kansen op de arbeidsmarkt.

Wanneer je een WGA- (onderdeel van de WIA) of Ziektewet-uitkering ontvangt, heb je een sollicitatieplicht. Hiervoor gelden dezelfde voorwaarden als bij een WW-uitkering. Wanneer je een Wajong-uitkering ontvangt en het UWV heeft bepaald dat je beschikt over arbeidsvermogen of de mogelijkheid tot het ontwikkelen van arbeidsvermogen, dan zijn er afspraken gemaakt in jouw persoonlijke werkplan. Als in dit werkplan staat dat je een betaalde baan moet zoeken, dan heb je ook een sollicitatieplicht en gelden dezelfde voorwaarden als bij een WW-, WGA-, of Ziektewet-uitkering.

Wanneer je een Ziektewet-, WIA-, WAO-, of Wajong uitkering ontvangt, gelden dezelfde voorwaarden voor het ontvangen van een vrijwilligersvergoeding als bij een WW-uitkering. In de situatie dat de vergoeding hoger is dan de maximale bedragen zijn er verschillende situaties mogelijk:

1. Je ontvangt alleen een vergoeding voor het werk 
   Als je vergoeding voor werk hoger is dan het maximale bedrag van €180 per maand, dan wordt de volledige vergoeding verrekend met de ontvangen uitkering. Dus: wanneer je €250 vergoeding per maand ontvangt voor het werk dat je hebt verricht, wordt er €250 verrekend met de uitkering. 

2. Je ontvangt alleen een vergoeding voor reis-en onkosten die je hebt gemaakt
   In dit geval wordt de vergoeding niet verrekend met de uitkering, zolang je kunt aantonen dat je de kosten ook daadwerkelijk hebt gemaakt.

3. Je ontvangt een vergoeding voor zowel het werk als voor reis-en onkosten
   Alleen de vergoeding die je ontvangt voor het werk wordt verrekend met de uitkering. Dus: wanneer je €150 ontvangt voor het werk en €50 voor reiskosten, dan is de totale vergoeding €200 per maand, waardoor je boven het maximale bedrag van €180 per maand komt. In dit geval wordt de vrijwilligersvergoeding van €150 gezien als inkomen en de reiskosten van €50 niet. De vergoeding van €150 wordt volledig verrekend met de uitkering.
   
   

Voor een volledig overzicht met voorwaarden per uitkering wordt verwezen naar deze webpagina van het UWV.

Vrijwilligerswerk bij een Bijstandsuitkering
Waar een uitkering vanuit de WW, Ziektewet, WIA, WAO of Wajong wordt geregeld door het UWV, kun je voor een bijstandsuitkering terecht bij de gemeente waarin je woont. Doordat gemeenten dit zelf regelen, kunnen de voorwaarden van vrijwilligerswerk met betrekking tot een bijstandsuitkering per gemeente verschillen. Net zoals bij de andere uitkeringen geldt bij een bijstandsuitkering een maximale vrijwilligersvergoeding van €180 per maand en €1.800 per kalenderjaar. Ontvang je een hogere vergoeding voor vrijwilligerswerk? Dan heeft dit invloed op de uitkering die je ontvangt. 

Dit artikel is opgesteld door/ in samenwerking met BMC/ Advies op Maat. Heb je een verdiepende vraag of wil je een andere vraag stellen waarop je het antwoord niet in de Kennisbank kunt vinden? Dien die vraag dan in door een e-mail te sturen naar netwerk@zorgzaam010.nl.